قانون و نمودار گردش کاربیمه بیکاری

ماده 1ـ کلیه مشمولین قانون تأمین اجتماعی که تابع قوانین کار و کار کشاورزی هستند مشمول مقررات این قانون می باشند .
تبصره ـ گروههای زیر از شمول مقررات این قانون مستثنی هستند .
1- بازنشستگان و از کارافتادگان کلی .
2- صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه شدگان اختیاری.
3- اتباع خارجی .

ماده 2- بیکار از نظر این قانون بیمه شده ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد .
تبصره 1ـ بیمه شدگانی که به علت تغییرات ساختار اقتصادی واحد مربوطه به تشخیص وزارتخانه ذیربط و تائید شورای عالی کار بیکار موقت شناخته شوند نیز مشمول مقررات این قانون خواهند بود .
تبصره 2ـ بیمه بیکاری به عنوان یکی از حمایت های تأمین اجتماعی است و سازمان تأمین اجتماعی مکلف است با دریافت حق بیمه مقرر ، به بیمه شدگانی که طبق مقررات این قانون بیکار می شوند مقرری بیمه بیکاری پرداخت نماید

ماده 4ـ بیمه شده بیکار با معرفی کتبی واحد کارواموراجتماعی محل از مزایای این قانون منتفع خواهد شد .
تبصره ـ بیکاران مشمول این قانون کلیه حقوق و مزایا و خسارات مربوطه (موضوع قانون کار) را دریافت خواهند نمود .

ماده 5ـ حق بیمه بیکاری به میزان (3%) مزد بیمه شده می باشد که کلاً توسط کارفرما تأمین و پرداخت خواهد شد .
تبصره ـ مزد بیمه شده و نحوه تشخیص ، تعیین حق بیمه بیکاری ، چگونگی وصول آن ، تکلیف بیمه شده و کارفرما و همچنین نحوه رسیدگی به اعتراض ، تخلفات و سایر مقررات مربوطه در این مورد براساس ضوابطی است که برای حق بیمه سایر حمایتهای تأمین اجتماعی در قانون و مقررات تامین اجتماعی پیش بینی شده است .

ماده 6ـ بیمه شدگان بیکار در صورت احراز شرایط زیر استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت .
الف ـ بیمه شده قبل از بیکارشدن حداقل (6) ماه سابقه پرداخت حق بیمه را داشته باشد . مشمولین تبصره (2) ماده (2) این قانون از شمول این بند مستثنی می باشد .
ب ـ بیمه شده ملکف است ظرف (30) روز از تاریخ بیکاری با اعلام مراتب بیکاری به واحدهای کارواموراجتماعی آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی و یا مشابه آن اطلاع دهد .
مراجعه بعد از سی روز با عذر موجه و با تشخیص هیات حل اختلاف تا سه ماه امکان پذیر خواهد بود .
ج ـ بیمه شده بیکار موظف است در دوره های کارآموزی و سوادآموزی که توسط واحد کارواموراجتماعی و نهضت سوادآموزی و یا سایر واحدهای ذیربط با تائید وزارت کارواموراجتماعی تعیین می شود شرکت نموده و هر دو ماه یکبار گواهی لازم در این مورد را به شعب تامین اجتماعی تسلیم نماید .

تبصره 1ـ کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد مابه التفاوت دریافتی بیمه شده از حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت خواهد شد .
تبصره 2ـ مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری و میزان آن به شرح زیر است .
الف ـ جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی و یا دائمی آن برای مجردین حداکثر (36) ماه و برای متأهلین یا متکلفین حداکثر (50) ماه براساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و بشرح جدول زیر می باشد .

تبصره ـ افراد مسن مشمول این قانون که دارای 55 سال سن و بیشتر می باشند ، مادامیکه مشغول بکار نشده اند میتوانند تا رسیدن به سن بازنشستگی تحت پوشش بیمه بیکاری باقی بمانند .
ب ـ میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (55%) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می باشد به مقرری افراد متاهل یا متکفل ، تا حداکثر (4) نفر از افراد تحت تکفل به ازاء هریک از آنها به میزان (10%) حداقل دستمزد افزوده خواهد شد . در هرحال مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد کمتر و از (80%) متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد .
ج ـ مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است .

تبصره 1ـ متوسط مزد یاحقوق روزانه بیمه شده بیکار به منظور محاسبه مقرری بیمه بیکاری عبارت است از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (90) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر روزهای کار، و در مورد بیمه شدگانی که کارمزد دریافت می کنند آخرین مزد عبارتست از جمع کل دریافتی بیمه شده که به مأخذ آن حق بیمه دریافت شده در آخرین (90) روز قبل از شروع بیکاری تقسیم بر (90) در صورتی که بیمه شده کارمزد ، ظرف (3) ماه مذکور مدتی از غرامت دستمزد استفاده نموده باشد متوسط مزدی که مبنای محاسبه غرامت دستمزد قرار گرفته به منزله دستمزد ایام بیکاری تلقی و در محاسبه منظور خواهد شد .

تبصره 2ـ افراد تحت تکفل موضوع این ماده عبارتند از :

1ـ همسر (زن یا شوهر)
2ـ فرزندان اناث مادام که ازدواج ننموده و فاقد حرفه و شغل باشند .
3ـ فرزندان ذکور که سن آنان کمتر از هجده سال تمام باشد و یا منحصراً به تحصیل اشتغال داشته و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کار افتاده کلی باشند .
4ـ پدر ومادر که سن پدر از (60) سال متجاوز باشد و یا طبق نظر پزشک معتمد سازمان تامین اجتماعی از کارافتادگی کلی باشند و در هرحال معاش آنان منحصراً توسط بیمه شده تامین گردد .
5ـ خواهر و برادر تحت تکفل درصورت داشتن شرایط مربوط به فرزندان اناث و ذکور ، مذکور در بندهای (2) و (3) این تبصره .
تبصره 3ـ دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری جزئی نمی گردد .
تیصره 4ـ درصورت بیکاری زوجین فقط یکی از آنان (زن یا شوهر) محق به استفاده از افزایش مقرری به ازاء هریک از فرزندان خواهد بود .
تبصره 5ـ بیمه شده بیکار و افراد تحت تکفل ، درمدت دریافت مقرری بیمه بیکاری از خدمات درمانی موضوع بندهای الف و ب ماده (3) قانون تامین اجتماعی استفاده خواهند کرد .

تبصره 6ـ مقرری بیمه بیکاری مانند سایر مستمریهای تامین اجتماعی از پرداخت هرگونه مالیات معاف خواهد بود .

ماده 8ـ در موارد زیر مقرری بیمه بیکاری قطع خواهد شد .
الف ـ زمانی که بیمه شده مجدداً اشتغال به کار یابد .
ب ـ بنا به اعلام واحد کارواموراجتماعی محل و یا نهضت سوادآموزی و سایر واحدهای ذیربط از طریق وزارت کارواموراجتماعی ، بیمه شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری نماید.
ج ـ بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود و یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری ورزد .
دـ بیمه شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کارافتادگی کلی شود .
هـ ـ بیمه شده به نحوی از انحاء با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی به کار مربوطه اعاده گردد .
تبصره 1ـ درصوتی که پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری محرز شود که بیکاری بیمه شده ناشی از میل واراده او بوده است کارگر موظف به استرداد و جوه دریافتی به سازمان تامین اجتماعی خواهد بود . مشمولین بند(هـ) این ماده نیز مکلف به بازپرداخت مقرری بیمه بیکاری دریافتی به سازمان مذکور می باشند .
تبصره 2ـ چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خود را مکتوم داشته و مقرری بیمه بیکاری را دریافت کرده باشد ، ملزم به بازپرداخت مقرری دریافتی از تاریخ اشتغال خواهد بود .
تبصره 3ـ دریافت کمک هزینه حین کارآموزی مانع استفاده از مقرری بیمه بیکاری نخواهد بود .

ماده 9ـ کارفرمایان موظفند با هماهنگی شوراهای اسلامی و یا نمایندگان کارگران فهرست محلهای خالی شغل را که ایجاد می شوند به مراکز خدمات اشتغال محل اعلام نمایند . محلهای شغلی مذکور (به استثنای رده های شغلی کارشناسی به بالا) منحصراً توسط مراکز خدمات اشتغال و با معرفی بیکاران تامین می گردد .
تبصره 1ـ دولت مکلف است همه ساله از طریق سیستم بانکی و منابع اعتباری سازمان تامین اجتماعی و با استفاده از اعتبارات قرض الحسنه طرحهای اشتغال زای مشخصی را جهت اشتغال به کار بیکاران مشمول این قانون در بودجه سالانه کشور پیش بینی و راساً یا از طریق شرکتهای تعاونی و یا خصوصی و با نظارت وزارت کارواموراجتماعی به مورد اجرا گذارد .
تبصره 2ـ بیکاران مشمول این قانون در اخذ پروانه های کسب و کار و موافقت اصولی و تاسیس واحدها اقتصادی از وزارتخانه های صنعتی ، کشاورزی و خدماتی با معرفی وزارت کارواموراجتماعی در اولویت قرار خواهند داشت .
تبصره 3ـ سازمان آموزش فنی و حرفه ای وزارت کاوراموراجتماعی مکلف است همزمان با اجرای قانون بیمه بیکاری ، آموزش مهارتهای مورد نیاز بازار کار و نیز بازآموزی و تجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری موضوع بند ج ماده (6) این قانون را در مراکز آموزش فنی وحرفه ای و یا مراکز آموزش جوار کارخانجات فراهم نماید .
هزینه های مربوط از محل اعتبارات حساب صندوق بیمه بیکاری مطابق آئین نامه ای که به پیشنهاد سازمانهای آموزش فنی و حرفه ای کشور و تامین اجتماعی تهیه و بتصویب وزرای کارواموراجتماعی و بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی خواهد رسید قابل پرداخت است .
تبصره 4ـ نهضت سوادآموزی موظف است با همکاری کارفرمایان و وزارتخانه های ذیربط نسبت به تشکیل کلاسهای سوادآموزی برای بیسوادان مشمول این قانون اقدام نماید .

ماده 10ـ سازمان تامین اجتماعی مکلف است حسابهای درآمد حق بیمه بیکاری و پرداخت مقرری بیمه بیکاری موضوع این قانون را جداگانه نگهداری و در صورت های مالی خود منعکس نماید و گزارش عملکرد مالی خود را هرسال یکبار به وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و وزیر کارواموراجتماعی و شورای اقتصاد ارائه نماید .

ماده 11ـ وزارت کارواموراجتماعی و سازمان تامین اجتماعی مجری این قانون خواهند بود .

ماده 12ـ سازمان تامین اجتماعی مکلف است هزینه های موضوع این قانون را منحصراً از محل درآمدهای ناشی از آن تامین نماید . هزینه های اداری و پرسنلی هر دو دستگاه مجری قانون بطوری که از (10%) میزان مقرری پرداختی به بیمه شدگان تجاوز ننماید با تایید وزیر بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی و وزیر کارواموراجتماعی تعیین و تخصیص داده می شود .

ماده 13ـ زمان اجرای این قانون از زمان اتمام قانون آزمایشی بیمه بیکاری (6/5/1369 ) لازم الاجراء است .

ماده 14ـ آئین نامه اجرائی این قانون ظرف یک ماه توسط وزارت کارواموراجتماعی و سازمان تامین اجتماعی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید .

قانون فوق مشتمل بر چهارده ماده و بیست و یک تبصره در جلسه علنی روز دوشنبه مورخ بیست و ششم شهریور ماه یکهزارو سیصد وشصت ونه مجلس شواری اسلامی تصویب و در تاریخ 10/7/1369 به تائید شورای نگهبان رسیده است .